Η αιολόσφαιρα του Ήρωνα

(Η πρώτη ατμομηχανή της ανθρωπότητας)
Συσκευή που κατασκευάστηκε το 120 π.Χ. από τον Αλεξανδρινό μαθηματικό Ήρωνα, ο οποίος σκόπευε να παραγάγει κινητήρια δύναμη χρησιμοποιώντας για πρώτη φορά τη δύναμη του ατμού. 

Κεντρικό της σύστημα ήταν ένας στοιχειώδης ατμοστρόβιλος.  Η κατασκευή της περιγράφεται στο έργο του Ήρωνα "Πνευματικά".  Αρχικά ονομάστηκε "Αιόλου Πύλη" ή "Αιόλου Πύλαι" και αργότερα "Αιολόσφαιρα".

Πρόκειται για τον πρόδρομο της ατμομηχανής, που με την προσθήκη μιας τροχαλίας για τη μετάδοση της κίνησης θα μπορούσε να είχε οδηγήσει την ελληνιστική εποχή (αν δεν ανακοπτόταν από τις οικονομικοκοινωνικοπολιτικές συνθήκες της εποχής και τη ρωμαϊκή παρέμβαση) στη Βιομηχανική επανάσταση (που ήρθε τελικά το 1800 μ.Χ) με απρόβλεπτες συνέπειες για την ανθρωπότητα.

Πάνω από ένα λέβητα υπάρχουν δύο σωλήνες (που βρίσκονται σε αντίθετη κατεύθυνση) και γύρω από τα καμπυλωμένα άκρα τους εδράζεται (έχει τοποθετηθεί-στηρίζεται) μία σφαίρα με δύο ακροφύσια. Όταν θερμανθεί το νερό του λέβητα, ατμοποιείται και περνώντας από τους δύο κατακόρυφους σωλήνες γεμίζει τη σφαίρα.  Ο ατμός βγαίνει ορμητικά από τις δύο αντίθετες εξόδους της σφαίρας τα ακροφύσια δημιουργώντας ένα ζεύγος (ζευγάρι) αντίρροπων δυνάμεων (δηλαδή δυνάμεις που κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση) , που αναγκάζουν τη σφαίρα σε αντίθετη συνεχή περιστροφή.

ΠΗΓΕΣ: «Ήρων, Πνευματικά, B 11»

Πηγή των φωτογραφιών : Μουσείο αρχαίας Ελληνικής τεχνολογίας Κ. ΚΟΤΣΑΝΑ (www.kotsanas.com)